Κροταφογναθικό Σύνδρομο

Τα συμπτώματα του κροταφογναθικού συνδρόμου παρουσιάζουν διαφορετική ένταση και μορφή, αλλά γενικά περιλαμβάνουν:

• Περιορισμό στο άνοιγμα του στόματος ή δυσκολία στις κινήσεις της γνάθου.
• Πόνο ή δυσφορία στο αυτί (ωταλγία), βουητά (εμβοές) ή ένα αίσθημα πληρότητας στο αυτί.
• Ήχους από την άρθρωση, όπως κλικ, τρίξιμο ή σκασίματα, κατά το άνοιγμα ή κλείσιμο του στόματος. Αυτοί οι ήχοι μπορεί να είναι επώδυνοι ή ανώδυνοι.
• Εμπλοκή της γνάθου, όπου το στόμα μπορεί να “κολλήσει” ανοιχτό ή κλειστό.
• Πόνο ή ευαισθησία στην περιοχή της γνάθου, του προσώπου, του αυτιού ή του λαιμού. Ο πόνος μπορεί να είναι ήπιος ή έντονος και συχνά χειροτερεύει με τις κινήσεις της γνάθου.
• Κεφαλαλγίες, συχνά στους κροτάφους ή στο μέτωπο και τον αυχένα.
• Πόνο στους μύες του προσώπου.
• Προβλήματα με τον τρόπο που “κουμπώνουν” τα δόντια μεταξύ τους (σύγκλειση).
• Πόνο κατά τη μάσηση, την ομιλία ή το χασμουρητό.
• Ίλιγγο (ζάλη).

Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση του κροταφογναθικού συνδρόμου είναι συχνά πολλοί και διαφορετικοί, περιλαμβάνοντας τόσο σωματικά αίτια που σχετίζονται με την άρθρωση, όσο και ψυχολογικούς παράγοντες. Η δυσλειτουργία της κροταφογναθικής διάρθρωσης εμφανίζεται συνήθως όταν η άρθρωση ή οι μύες της βρίσκονται υπό συνεχές φορτίο ή έντονη πίεση. Οι βασικότεροι παράγοντες που προκαλούν το σύνδρομο είναι οι εξής:

• Τραυματισμοί: Ένας τραυματισμός στη γνάθο, την άρθρωση ή τους μύες μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία της κροταφογναθικής διάρθρωσης.
• Κακή στάση του σώματος και προβολή του κεφαλιού προς τα εμπρός: Αυτό παρατηρείται συχνά σε άτομα που εργάζονται πολλές ώρες στον υπολογιστή.
• Άγχος και στρες: Η έντονη ψυχολογική πίεση μπορεί να οδηγήσει σε ασυνείδητο σφίξιμο των μυών του προσώπου και της γνάθου, επιδεινώνοντας ή προκαλώντας το κροταφογναθικό σύνδρομο.
• Κακές συνήθειες: Η συνεχής συνήθεια να δαγκώνουμε τα νύχια μας, μολύβια ή άλλα αντικείμενα.
• Αρθρίτιδα: Πάθηση όπως η οστεοαρθρίτιδα ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει την κροταφογναθική διάρθρωση.
• Λανθασμένη σύγκλειση δοντιών: Όταν τα δόντια δεν ταιριάζουν σωστά μεταξύ τους, ασκείται ασύμμετρη πίεση στην άρθρωση.
• Βρουξισμός: Το σφίξιμο και το τρίξιμο των δοντιών, συνήθως κατά τη διάρκεια του ύπνου, είναι μία από τις πιο συνηθισμένες αιτίες, καθώς καταπονεί υπερβολικά τους μασητικούς μύες και την άρθρωση.
• Μάσηση τσίχλας: Το παρατεταμένο μάσημα τσίχλας για πολλές ώρες την ημέρα μπορεί να καταπονήσει την άρθρωση.
• Υπερβολικές κινήσεις: Το πολύ μεγάλο άνοιγμα του στόματος, όπως σε ένα έντονο χασμουρητό.
• Επαγγελματικές συνήθειες: Για παράδειγμα, η παρατεταμένη ομιλία στο τηλέφωνο, στηρίζοντάς το ανάμεσα στο κεφάλι και τον ώμο.

Για τη διάγνωση του κροταφογναθικού συνδρόμου απαιτείται συνήθως μια λεπτομερής κλινική εξέταση από έναν εξειδικευμένο Γναθοχειρουργό, όπως ο Δρ. Παναγιώτης Σεννής. Ο γιατρός θα ελέγξει την ευαισθησία των μυών της γνάθου, θα ακούσει για τυχόν ήχους στην άρθρωση κατά την κίνηση και θα αξιολογήσει το εύρος κίνησης του στόματος. Επίσης, μπορεί να ζητηθούν διαγνωστικές απεικονίσεις, όπως ακτινογραφίες, μαγνητική τομογραφία (MRI) ή αξονική τομογραφία (CT), για να εκτιμηθεί η κατάσταση των οστών και των μαλακών ιστών της άρθρωσης. Είναι σημαντικό να αποκλειστούν άλλες παθήσεις που μπορεί να παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα.

Η θεραπεία του κροταφογναθικού συνδρόμου είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες κάθε ασθενούς και εξαρτάται από την αιτία, τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τις τυχόν δομικές βλάβες της άρθρωσης. Οι θεραπείες διακρίνονται σε συντηρητικές και επεμβατικές.

Οι συντηρητικές μέθοδοι δεν προκαλούν μόνιμες ή μη αναστρέψιμες αλλαγές στη δομή της γνάθου ή των δοντιών. Περιλαμβάνουν:

• Αλλαγές στον τρόπο ζωής: Αποφυγή σκληρών τροφών, μάσησης τσίχλας, και επιβλαβών συνηθειών (π.χ. δάγκωμα νυχιών). Διαχείριση του στρες μέσω τεχνικών χαλάρωσης, ψυχοθεραπείας ή biofeedback.
• Νάρθηκες:
  • Νάρθηκες προστασίας/σταθεροποίησης: Πρόκειται για διαφανείς, σκληρούς, ακρυλικούς νάρθηκες-μασελάκια που τοποθετούνται στα δόντια. Σκοπός τους είναι η προστασία των δοντιών και η μείωση της έντασης στην άρθρωση. Μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση από τα συμπτώματα του κροταφογναθικού συνδρόμου, αλλά δεν αντιμετωπίζουν την υποκείμενη αιτία.
  • Νάρθηκες θεραπείας: Σχεδιάζονται για να τροποποιήσουν τη σύγκλειση ή/και να μετακινήσουν τη γνάθο προς τα εμπρός, ρυθμίζοντας τη θέση της άρθρωσης. Συχνά απαιτείται 24ωρη χρήση για πολλούς μήνες ή και χρόνια, αλλά τα συμπτώματα ενδέχεται να επανέλθουν μετά τη διακοπή.
• Φυσιοθεραπεία: Περιλαμβάνει ειδικές ασκήσεις για τη βελτίωση του εύρους κίνησης της γνάθου, τεχνικές χαλάρωσης των μυών, καθώς και εφαρμογή ζεστών ή κρύων επιθεμάτων.
• Φαρμακευτική αγωγή: Μπορεί να περιλαμβάνει αναλγητικά, αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά ή ακόμα και αντικαταθλιπτικά σε περιπτώσεις χρόνιου πόνου και άγχους.
• Διόρθωση στάσης σώματος: Βελτίωση της εργονομίας στον χώρο εργασίας, ειδικά για όσους εργάζονται πολλές ώρες στον υπολογιστή.

Οι επεμβατικές θεραπείες επιφέρουν μόνιμες αλλαγές στα δόντια ή την άρθρωση και εφαρμόζονται μόνο όταν οι συντηρητικές μέθοδοι δεν έχουν αποδώσει ή σε περιπτώσεις σοβαρών δομικών βλαβών.

• Χειρουργική αντιμετώπιση της κροταφογναθικής άρθρωσης: Η χειρουργική παρέμβαση χρησιμοποιείται ως τελευταία λύση, μόνο όταν όλες οι άλλες συντηρητικές θεραπείες έχουν αποτύχει να επιλύσουν το πρόβλημα ή να ανακουφίσουν τα συμπτώματα. Συνήθως απαιτείται χειρουργείο σε περιπτώσεις σοβαρής δομικής βλάβης των οστών της άρθρωσης και του διάρθριου δίσκου, ή σε σοβαρά προβλήματα σύγκλεισης των δοντιών που οφείλονται στη θέση/μέγεθος της γνάθου και μπορούν να διορθωθούν μόνο με χειρουργική προσαρμογή του οστού. Διακρίνεται σε κλειστού τύπου (λαπαροσκοπική επέμβαση) και ανοικτού τύπου (κλασική επέμβαση με χειρουργική τομή στην περιοχή της άρθρωσης). Στην κλειστού τύπου χειρουργική επέμβαση, κύρια θέση κατέχει η αρθροσκόπηση της κροταφογναθικής άρθρωσης. Κατά αυτήν, γίνονται διάφοροι χειρισμοί και επεμβάσεις στο εσωτερικό της άρθρωσης με τη βοήθεια ενδοσκοπίου και αντιμετωπίζεται το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων εκείνων στις οποίες η συντηρητική θεραπεία δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα. Η ανοιχτού τύπου επέμβαση πρέπει να εκτελείται από έμπειρο και εξειδικευμένο Γναθοχειρουργό και περιορίζεται σε ένα πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων που δεν ανταποκρίνονται σε καμία άλλη θεραπεία και όπου υπάρχει σαφής ένδειξη για ανοικτή χειρουργική παρέμβαση, όπως π.χ. σοβαρή δυσλειτουργία του δίσκου που δεν επιτρέπει την ομαλή κίνηση της γνάθου.
• Διόρθωση σύγκλεισης δοντιών – Ορθοδοντική θεραπεία: Η λανθασμένη σύγκλειση των δοντιών ασκεί πίεση στη γνάθο και την άρθρωση. Σε ασθενείς με χρόνια συμπτώματα κροταφογναθικού συνδρόμου, η διόρθωση της θέσης των δοντιών είναι συχνά απαραίτητη για την αποκατάσταση της σωστής σύγκλεισης. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με:
  • Ορθοδοντική θεραπεία για εκτεταμένες διορθώσεις θέσης και μετακινήσεις δοντιών.
  • Προσθετική αποκατάσταση των δοντιών που έχουν φθαρεί (π.χ. λόγω βρουξισμού) ή αντικατάσταση προβληματικών υπαρχουσών αποκαταστάσεων (θήκες ή γέφυρες).
  • Ελαφρύ τρόχισμα της μασητικής επιφάνειας ενός ή περισσότερων δοντιών, ώστε να εφαρμόζει σωστά και ομαλά με τα απέναντι δόντια.