Τι είναι το τρίξιμο δοντιών ή βρουξισμός;
Το τρίξιμο δοντιών ή βρουξισμός είναι η παραλειτουργική και ακούσια σύσφιξη ή/και τρίξιμο των δοντιών, που μπορεί να συμβαίνει είτε κατά τη διάρκεια του ύπνου (νυχτερινός βρουξισμός) είτε κατά την ημέρα (ημερήσιος ή εγρήγορσης βρουξισμός). Αποτελεί ένα κοινό φαινόμενο, με εκτιμώμενη επίπτωση περίπου 10–20% στον γενικό πληθυσμό, και εμφανίζεται τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.
Αίτια – Παράγοντες Εμφάνισης
Η αιτιολογία για το τρίξιμο δοντιών είναι πολυπαραγοντική και περιλαμβάνει:
Ψυχογενείς παράγοντες
-
Άγχος, στρες, συναισθηματική φόρτιση
-
Διαταραχές ύπνου, αϋπνία, υπνική άπνοια
Νευρομυϊκοί και λειτουργικοί παράγοντες
-
Κακή σύγκλειση των δοντιών
-
Παραλειτουργικές συνήθειες (δάγκωμα αντικειμένων, ονυχοφαγία)
Φαρμακολογικοί / Νευρολογικοί παράγοντες
-
Χρήση αντικαταθλιπτικών (π.χ. SSRIs)
-
Νόσος Parkinson, νευρολογικά σύνδρομα
Γενετική προδιάθεση
-
Πιο συχνός σε συγγενείς πρώτου βαθμού
Κλινικά Χαρακτηριστικά & Συμπτώματα
Ο βρουξισμός μπορεί να προκαλέσει ευρύ φάσμα συμπτωμάτων και επιπτώσεων:
Στοματικά και οδοντικά σημεία
-
Φθορά δοντιών (αποτριβές, ρωγμές, κατάγματα)
-
Υποχώρηση ούλων, κινητικότητα δοντιών
-
Υπερτροφία μασητήριων μυών
Μυοσκελετικά και νευρολογικά συμπτώματα
-
Πόνος στους μασητήριους μυς
-
Πονοκέφαλοι (ιδιαίτερα πρωινοί)
-
Κροταφογναθικός πόνος ή ήχοι
-
Περιορισμένη διάνοιξη στόματος
Γενικά συμπτώματα
-
Διαταραχές ύπνου
-
Κούραση, ευερεθιστότητα, ψυχοσωματικά ενοχλήματα
Διάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται σε:
-
Λήψη ιστορικού
-
Κλινική εξέταση
-
Απεικονιστικό έλεγχο, εφόσον χρειαστεί
-
Πολυυπνογραφία σε ύποπτα περιστατικά υπνικής άπνοιας
Θεραπευτική Αντιμετώπιση
1. Νάρθηκες βρουξισμού
Ακρυλικοί νάρθηκες νυκτός που προστατεύουν τα δόντια και αποσυμφορούν την κροταφογναθική άρθρωση και τους μυς.
2. Φαρμακευτική αγωγή
Μυοχαλαρωτικά, αγχολυτικά ή αντικαταθλιπτικά σε επιλεγμένες περιπτώσεις. Τοπικές ενέσεις βοτουλινικής τοξίνης (Botox) σε υπερδραστήριους μασητήριους μύες.
3. Ψυχολογική και συμπεριφορική παρέμβαση
Διαχείριση άγχους, τεχνικές χαλάρωσης, γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, βιοανάδραση.
4. Συμβουλευτική για αλλαγή συνηθειών
Αποφυγή καφεΐνης, αλκοόλ, τσίχλας και άλλων παραλειτουργικών συνηθειών.
5. Αντιμετώπιση διαταραχών ύπνου
Σε περίπτωση υπνικής άπνοιας, παραπομπή σε ειδικό ιατρό ύπνου.
Πρόγνωση
To Τρίξιμο Δοντιών (Βρουξισμός) μπορεί να είναι παροδικός ή χρόνιος. Με την κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση, οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων και πρόληψη περαιτέρω βλαβών στο στοματογναθικό σύστημα.
Η συνεργασία γναθοχειρουργού, οδοντιάτρου, φυσικοθεραπευτή και ψυχολόγου είναι καθοριστική για την επιτυχή διαχείριση.
Συμπεράσματα
Το τρίξιμο δοντιών δεν είναι απλώς μια αθώα συνήθεια, αλλά μια παραλειτουργική διαταραχή με πιθανές σοβαρές επιπτώσεις στη στοματική υγεία. Η έγκαιρη διάγνωση και εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος.