Το τρίξιμο δοντιών, γνωστό και ως βρουξισμός, είναι μια κοινή πάθηση που επηρεάζει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, συχνά χωρίς το άτομο να το αντιλαμβάνεται. Πρόκειται για την ακούσια σύσφιξη, σφίξιμο ή τρίψιμο των δοντιών, το οποίο μπορεί να συμβεί τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας (συνειδητός βρουξισμός) όσο και, πιο συχνά, κατά τη διάρκεια του ύπνου (νυχτερινός βρουξισμός). Ενώ ο περιστασιακός βρουξισμός μπορεί να μην προκαλεί σοβαρά προβλήματα, ο χρόνιος βρουξισμός μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από δυσάρεστα συμπτώματα και επιπλοκές που επηρεάζουν όχι μόνο τη στοματική υγεία αλλά και τη γενικότερη ποιότητα ζωής.
Ποια είναι τα αίτια που οδηγούν σε τρίξιμο δοντιών - βρουξισμό;
Το τρίξιμο δοντιών – βρουξισμός ορίζεται ως η παραλειτουργική δραστηριότητα των μασητήριων μυών, δηλαδή η κίνηση των δοντιών που δεν σχετίζεται με τη μάσηση ή την κατάποση. Οι ακριβείς αιτίες του παραμένουν πολύπλοκες και συχνά αλληλένδετες. Ωστόσο, έχουν αναγνωριστεί διάφοροι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή του. Ένας από τους κυριότερους είναι το στρες και το άγχος. Σε περιόδους έντονης ψυχολογικής πίεσης, πολλοί άνθρωποι τείνουν να εκτονώνουν την ένταση σφίγγοντας ή τρίβοντας τα δόντια τους, συχνά υποσυνείδητα. Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν διαταραχές ύπνου, όπως η υπνική άπνοια, καθώς και η κατανάλωση ουσιών όπως η καφεΐνη, το αλκοόλ και η νικοτίνη. Ορισμένα φάρμακα, ιδιαίτερα αυτά που επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, μπορούν επίσης να προκαλέσουν βρουξισμό ως παρενέργεια. Τέλος, ανατομικοί παράγοντες, όπως η κακή σύγκλειση των δοντιών (δηλαδή ο τρόπος που έρχονται σε επαφή τα άνω και κάτω δόντια), μπορεί να παίξουν ρόλο, αν και η επιστημονική κοινότητα διαφωνεί ως προς τον ακριβή βαθμό επίδρασής τους.
Πώς γίνεται η διάγνωση για το τρίξιμο δοντιών - βρουξισμό;
Η διάγνωση του τριξίματος δοντιών – βρουξισμού απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση από τον Γναθοχειρουργό. Επειδή ο νυχτερινός βρουξισμός συμβαίνει κατά τον ύπνο, πολλοί ασθενείς δεν συνειδητοποιούν ότι τον έχουν, και συχνά είναι ο/η σύντροφός τους που παρατηρεί τους ήχους τριξίματος. Κατά την κλινική εξέταση, ο Γναθοχειρουργός θα αναζητήσει σημάδια φθοράς στα δόντια, όπως επίπεδες επιφάνειες μάσησης ή μικρορωγμές. Θα ελέγξει επίσης για ευαισθησία ή πόνο στους μασητήριους μύες και στην κροταφογναθική άρθρωση. Η λήψη ενός λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών για το στρες, τις συνήθειες ύπνου και τη χρήση φαρμάκων, είναι επίσης κρίσιμη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά για τον νυχτερινό βρουξισμό, μπορεί να συστηθεί μια μελέτη ύπνου (πολυυπνογραφία) για να καταγραφεί η μυϊκή δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του ύπνου και να αποκλειστούν άλλες διαταραχές. Ωστόσο, η μελέτη ύπνου δεν αποτελεί ρουτίνα διάγνωσης.
Ποια είναι η αντιμετώπιση για το τρίξιμο δοντιών - βρουξισμό;
Η αντιμετώπιση του τριξίματος δοντιών – βρουξισμού στοχεύει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, την πρόληψη περαιτέρω βλάβης στα δόντια και την αντιμετώπιση των υποκείμενων αιτιών.
- Χρήση νάρθηκα βρουξισμού (μασελάκι ή νυχτερινός νάρθηκας): Πρόκειται για μια εξατομικευμένη συσκευή από ακρυλικό υλικό που τοποθετείται στα δόντια (συνήθως στην άνω γνάθο) κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο νάρθηκας προστατεύει τα δόντια από τη φθορά και βοηθά στην ανακατανομή των δυνάμεων, μειώνοντας την ένταση στους μύες.
- Διαχείριση του στρες και του άγχους: Διάφορες τεχνικές χαλάρωσης και η ψυχοθεραπεία, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη μείωση της συχνότητας και της έντασης του βρουξισμού.
- Αποφυγή ουσιών: Η αποφυγή καφεΐνης και αλκοόλ, ειδικά πριν τον ύπνο, είναι επίσης σημαντική.
- Φαρμακευτική αγωγή:
- Για την ανακούφιση του πόνου στους μύες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ).
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χορηγηθούν μυοχαλαρωτικά (βραχυπρόθεσμα).
- Φυσικοθεραπεία: Η φυσικοθεραπεία στην περιοχή της γνάθου μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της λειτουργίας των μυών και στην ανακούφιση του πόνου.
- Έγχυση βοτουλινικής τοξίνης (Botox): Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, όπου ο βρουξισμός προκαλεί έντονη υπερτροφία των μασητήριων μυών και χρόνιο πόνο, μπορεί να εξεταστεί η έγχυση βοτουλινικής τοξίνης (Botox) στους μύες, η οποία προκαλεί προσωρινή χαλάρωση και μείωση της μυϊκής δραστηριότητας.
- Ορθοδοντική θεραπεία: Εάν ο βρουξισμός σχετίζεται με ανατομικά προβλήματα, όπως η κακή σύγκλειση, ο Γναθοχειρουργός μπορεί να προτείνει ορθοδοντική θεραπεία ή προσαρμογές στην επιφάνεια των δοντιών για να βελτιώσει τον τρόπο που έρχονται σε επαφή.